Powikłania pooperacyjne – jak im zapobiec?

Problem występowania powikłań pooperacyjnych

Niekiedy powikłania pooperacyjne są schorzeniem zagrażającym zdrowiu i życiu pacjenta. Ich leczenie zazwyczaj jest długotrwałe i bardzo kosztowne. Niestety, niemożliwe jest, by całkowicie zlikwidować ryzyko związane z występowaniem zakażeń szpitalnych. Mimo to, aby zachować kontrolę nad liczbą powikłań, z dniem 6 września 2011 roku wdrożono ustawę o chorobach zakaźnych i zakażeniach. Przepisy prawne określają odpowiedzialność zawodową i karną dla całego personelu szpitala, który w jakikolwiek sposób przyczynił się do powstania zakażenia szpitalnego. Konsekwencje wystąpienia powikłania mogą być groźne nie tylko dla pacjenta, ale także dla lekarza. Jak więc zminimalizować ryzyko ich wystąpienia?

Dobranie najlepszych szwów chirurgicznych

W wielu przypadkach, wybór szwów chirurgicznych to nie lada wyzwanie. Każda nić musi odznaczać się dużą wytrzymałością, ale jednocześnie nie powinna być zbyt gruba. Szew nie może powodować traumatyzacji i reakcji zapalnej tkanek. Co więcej, dobrze żeby nić chirurgiczna była poręczna i widoczna w polu operacyjnym. Ponad wszystko jednak, nić musi być sterylna.

Właściwa struktura szwów chirurgicznych

W zależności od rodzaju zaopatrywanej rany, chirurg może postawić na nici jednowłóknowe lub plecionki. Aby zapobiec infekcji, w przypadku ran zanieczyszczonych, rekomenduje się stosowanie monofilamentów. Ponadto, jeżeli lekarz operuje w środowisku już zakażonym, także powinien wybrać nici jednowłóknowe, które zminimalizują ryzyko dalszych powikłań. W strukturze multifilamentów mogą osadzać się niebezpieczne bakterie. Niemniej jednak, zastosowanie plecionek podczas podwiązywania naczyń czy szycia tkanek, które szybko się goją, nie powinno powodować niepożądanych reakcji tkankowych.

Po więcej informacji zachęcamy do przeczytania naszego artykułu porównującego nici jednowłóknowe i multifilamenty.

Korzystne powleczenie nici chirurgicznej

Do częstych powikłań pooperacyjnych należą infekcje bakteryjne. Aby im zapobiec, do zaopatrywania należy wybrać nici monofilamentowe lub powlekane plecionki. Używanie tradycyjnych nici multifilamentowych może powodować liczne zakażenia. Niemniej jednak, powleczenie z polikaprolaktonu, stearynianu wapnia czy antybakteryjnego triklosanu zmniejsza ryzyko wystąpienia zakażenia do minimum. Co więcej, powleczenie zapewnia płynny pasaż przez tkankę, przez co ta nie ulega nadmiernej traumatyzacji. Przykładem innowacyjnych plecionek są nici PGA OPTIME®. Chirurdzy używają ich do zbliżania tkanek miękkich w zamknięciach podskórnych, a także śródskórnych.

Przemyślany okres podtrzymywania tkankowego

Materiały szewne muszą zbliżać do siebie brzegi rany, tak długo aż tkanki zespolą się w jednolitą strukturę. W związku z tym, do zaopatrywania rozległych ran należy używać nici, które odznaczają się długim okresem podtrzymywania tkankowego. Żeby zredukować ryzyko wystąpienia powikłań po operacji ścięgien czy więzadeł, dobrym wyborem będą wchłanialne nici chirurgiczne MONOTIME® oraz szwy niewchłanialne. Do zamykania tkanek, które goją się szybko (np. błony śluzowe jamy ustnej, skóra) chirurg powinien używać materiałów ulegających szybkiej absorpcji. Chirurdzy rekomendują stosowanie plecionek PGA Rapid o niskim stopniu traumatyzacji tkanek.

Bioobojętny materiał nici chirurgicznych

Wysoka biokompatybilność materiałów szewnych zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych reakcji tkankowych. Do zaopatrywania ran nie wolno wybierać nici wywołujących przedłużony stan zapalny. Właśnie dlatego, chirurdzy coraz rzadziej używają materiałów kolagenowych katgut, które bardzo często powodują pojawienie się zrostów. Świetną alternatywą są nici PGA np. OPTIME®. Syntetyczny kwas poliglikolowy z delikatnym powleczeniem, w przeciwieństwie do kolagenu, nie wykazuje negatywnego wpływu na tkanki.

Rodzaj szwów ma ogromny wpływ na proces gojenia się rany. Zapraszamy do przeczytania artykułu, który przedstawia podstawowy podział nici chirurgicznych.

Nici wchłanialne czy niewchłanialne?

Zastosowanie nici wchłanialnych polecane jest zwłaszcza podczas zabiegów urologicznych, a także ginekologicznych. Szwy, które po spełnieniu swojej roli ulegają resorpcji, nie stanowią pożywki dla drobnoustrojów, w związku z czym nie wywołują stanów zapalnych. Co więcej, dzięki materiałom wchłanialnym, szew jest bardzo szczelny, co zapobiega wnikaniu do wnętrza rany bakterii. Mimo to, kiedy chirurg potrzebuje nici do stałego podtrzymywania tkanek (np. w chirurgii sercowo-naczyniowej), musi wybrać szwy niewchłanialne. Te wykonane z syntetycznych materiałów, takich jak polipropylen, wywołują minimalną reakcję tkanek na ciało obce (np. monofilamenty COROLENE^® ). 

Odpowiednie oczyszczenie rany

Aby rana mogła goić się prawidłowo, podczas każdego zabiegu należy kompleksowo ją oczyścić i upewnić się, czy w jej okolicach nie znajduje się ciało obce. Zawsze warto przemyć pole operacyjne za pomocą 0,9-procentowego roztworu soli fizjologicznej. Jedną z najczęstszych niedogodności podczas operowania jest wylew krwi z okolicznych naczyń krwionośnych. Ograniczone pole widzenia uniemożliwia precyzyjny pasaż przez tkanki, co może powodować liczne powikłania. W związku z tym, nawet najmniejsze krwawienie, należy natychmiastowo zatrzymać. Najlepszym rozwiązaniem będzie uciskanie gazikiem lub założenie podwiązki chirurgicznej.

Używanie jednorazowej odzieży medycznej

Do bardzo skutecznych metod minimalizowania ryzyka powstania zakażenia szpitalnego jest używanie jałowej odzieży chirurgicznej. Dlaczego to takie ważne? Każdy lekarz podczas operacji powinien zachować sterylność, tak by do rany nie mogły dostać się zabrudzenia czy chorobotwórcze drobnoustroje. Jednorazowe fartuchy oraz ochraniacze na buty zmniejszają prawdopodobieństwo przenoszenia bakterii, co bezpośrednio wpływa na bezpieczeństwo pacjenta. Ponadto, bez względu na rodzaj zabiegu, chirurg musi wybierać maski i czepki chirurgiczne wykonane z materiałów najwyższej jakości. Idealnym wyborem będzie jednorazowa odzież medyczna.

Delikatne zaopatrywanie ran

Żeby zredukować prawdopodobieństwo powstania powikłań pooperacyjnych, w trakcie każdej operacji chirurg musi zachować maksimum ostrożności. Szycie tkanki wymaga, przede wszystkim, cierpliwości lekarza. W żadnym przypadku nie wolno wykonywać gwałtownych ruchów, które mogłyby spowodować uszkodzenie tkanek. Podczas zaopatrywania ran układu pokarmowego, należy zwrócić szczególną uwagę na to, aby nie doprowadzić do nadmiernego skażenia pola operacyjnego. Co więcej, przy zakładaniu szwów podskórnych i skórnych mechaniczne podrażnienie tkanki może skutkować powstaniem ziarniaka.

W celu uniknięcia powikłań pooperacyjnych warto stosować się do wskazówek doboru odpowiednich nici chirurgicznych do zabiegu.

Powikłania pooperacyjne – skuteczne zapobieganie

Chirurg, w wielu przypadkach, jest w stanie skutecznie uniknąć wystąpienia powikłań pooperacyjnych. Stosowanie biokompatybilnych szwów chirurgicznych, jednorazowej odzieży medycznej czy dokładne oczyszczenie rany, pomoże zminimalizować ryzyko powstania zakażenia oraz infekcji bakteryjnej. W celu ograniczenia pojawienia się zrostów oraz ziarniaków, lekarz przede wszystkim, musi preparować tkanki powoli i delikatnie.