Konstrukcja igły chirurgicznej – kompendium wiedzy

Miejsce łączenia igły z nicią (ang. the needle eye)

Podstawa igły to miejsce łączenia jej z nicią chirurgiczną. Punkt ten powinien zatem gwarantować zarówno odpowiednią stabilność utrzymania szwu, jak i zapewnić jak największą wygodę użycia, co oznacza także odpowiednio delikatną penetrację tkanek. By to osiągnąć, we współczesnej chirurgii zrezygnowano jakiś czas temu z igieł z tzw. uszkiem. Dlaczego? Poziom traumatyzacji tkanek, zarówno przy zamkniętym, jak i „francuskim” uchu był zbyt duży, nie mówiąc już o tym, iż powodowało to dodatkowe mikrouszkodzenia podczas zakładania szwów oraz utrudniało płynność pasażu.

Współczesna chirurgia stawia zatem na igły atraumatyczne. Co to znaczy? Igła i nić połączone są w jedno (ang. swaged eye), a budowa ich punktu scalenia zależy od średnicy igły. W przypadku grubszych rodzajów, na jej końcu wierci się otwór skierowany w stronę czubka drutu, w który wprowadza się nić. Mniejsza średnica może posiadać łączenie dzięki laserowemu wykonaniu otworu w zakończeniu igły lub kanał w kształcie litery U w miejscu zakończenia splotu. Dzięki temu przebicie tkanek powoduje minimalny uraz, a praca podczas budowy linii szwu jest wygodniejsza.

Dodatkowo rozpoczęcie szycia szwem atraumatycznym wymaga minimalnego przygotowania, gdyż nić chirurgiczna zaopatrzona w igłę jest umieszczona w sterylnym opakowaniu i gotowa do użycia od ręki. Powoduje to, że igła staje się jednorazowa, a ryzyko zakażenia jest znacznie ograniczone. Z każdym kolejnym odcinkiem nici przychodzi nowa, nieuszkodzona i ostra igła, dzięki czemu tkanki podlegają mniejszej traumie. Wszystko to usprawnia pracę operatora, ponieważ igły nie trzeba przed zabiegiem ostrzyć, czyścić ani sterylizować, a szwu wymieniać i nawlekać. W sumie oszczędza to czas, pieniądze i ogranicza ryzyko powikłań pooperacyjnych.

Igła atraumatyczna to obecnie standard, natomiast wybór optymalnej igły chirurgicznej determinuje jej trzon i czubek.

Trzon igły (ang. the needle body)

Główna część igły chirurgicznej nazywana jest trzonem. Występuje on w wielu wariantach konstrukcyjnych. Rodzaj trzonu determinuje niejednokrotnie zastosowanie całej igły chirurgicznej, dlatego wiedza z tego zakresu jest niezbędna do dokonania właściwego wyboru produktu. Dostosowanie do środowiska zabiegowego, typu tkanek oraz szwu, który ma zostać wykonany, sprowadza się do trzech podstawowych parametrów trzonu igły:

• kształtu,
• długości,
• stopnia zakrzywienia.

Zaczynając od kształtu igły wyróżniamy modele proste, na wpół zakrzywione (wygięty jest tu niewielki odcinek trzonu w okolicy czubka igły) i o pełnej krzywiźnie (cały trzon igły to łuk o określonej wielkości). Poza tym przekrój trzonu igły bliżej podstawy może być kwadratowy, spłaszczony lub żebrowany, co wpływa na jej wytrzymałość i stabilność uchwytu w imadle. Stopień zakrzywienia dotyczy igieł o pełnej krzywiźnie i wyraża się go w postaci liczb ułamkowych symbolizujących długość odcinka obwodu koła, czyli 1/4, 3/8, 1/2 i 5/8. Długość igły mierzona jest wzdłuż jej łuku i determinowana jest przez jej średnicę (grubość), co ma za zadanie rozłożyć odpowiednio siłę, z jaką posługuje się nią chirurg podczas zabiegu.

Zastosowanie igieł ze względu na kształt trzonu

Igła prosta

Igły proste szczególnie dobrze sprawdzają się w operacjach łatwo dostępnych tkanek, zwłaszcza skóry, gdzie szycie może być dokonane rękoma, bez użycia imadła. Dwa główne warianty tej igły to:

• prosta z tnącym czubkiem (Keitha), którą stosuje się do szycia skóry, ran brzucha i artroskopowych operacji łąkotki,
• prosta z okrągłym czubkiem (Bunella), stosowana w chirurgii przewodu pokarmowego i rekonstrukcji ścięgna.

Igły proste małych rozmiarów są wykorzystywane w mikrochirurgii do rekonstrukcji nerwów i naczyń, a także w chirurgii okulistycznej do implantacji soczewek wewnątrzgałkowych.

Igła laparoskopowa, haczykowata

Igły o wpół zakrzywionym trzonie (laparoskopowe, haczykowate) ułatwiają zakładanie szwów podczas laparoskopii oraz okazjonalnie przy szyciu skóry. Nietypowy kształt i związane z nim trudności w manewrowaniu znacznie ograniczyły ich zastosowanie w nowoczesnej chirurgii.

Igły w pełni zakrzywione są najczęściej wykorzystywane w chirurgii ze względu na przewidywalność pasażu przez tkankę. Zakrzywiony kształt sprawia, że potrzebują mniej miejsca na „przeszycie” tkanki. Zakrzywienie igły wymusza jednak stosowanie imadła do operowania nią. Krzywizna może wynosić 1/4, 3/8, 1/2 i 5/8 koła.

Igła 1/4 koła

Używana zwłaszcza w chirurgii okulistycznej i mikrochirurgii.

Igła 3/8 koła

Najlepiej sprawdza się do szycia skóry. Ograniczona krzywizna umożliwia łatwe manewrowanie igłą nawet w przypadku operowania stosunkowo dużej i powierzchownej rany. Nie zaleca się jej stosowania we wgłębieniach i trudno dostępnych miejscach, gdzie wymagana jest większa krzywizna. Wśród licznych zastosowań igły 3/8 koła należy wymienić szycie skóry, rozstępów, dróg żółciowych, układu sercowo-naczyniowego, mięśnia sercowego, nerwów, przewodu pokarmowego, okostnej, opłucnej, ścięgien, przewodu moczowo-płciowego i chirurgię oka.

Igła 1/2 koła

Zaprojektowana do operowania w miejscach trudno dostępnych, gdzie możliwość swobodnego manewrowania igłą jest ograniczona. W dużej mierze jej zastosowanie pokrywa się z 3/8 koła. Podstawowym kryterium wyboru jest tutaj jednak dostępność szytej tkanki dla operatora. Igła 1/2 koła nadaje się zatem do szycia jamy ustnej, gardła, jamy nosowej, skóry, oka, tłuszczu podskórnego, układu sercowo-naczyniowego, mięśni, powięzi, miednicy, otrzewnej, przewodu pokarmowego, przewodu moczowego i dróg żółciowych.

Igła 5/8 koła

Zaprojektowana do szycia jeszcze trudniej dostępnych miejsc, m.in. tkanek odbytu, jamy nosowej, jamy ustnej, miednicy oraz dróg moczowo-płciowych.

Igła komponowana

Igła komponowana swoje szczególne zalety przedstawia w chirurgii okulistycznej. Zwykle spiczasta końcówka tej igły ma krzywiznę 80°, która w dalszej części trzona przechodzi w 45°. Jej spiczasto zakrzywiona końcówka zapewnia krótką, głęboką i niezwykle precyzyjną penetrację tkanki. Umożliwia założenie szwu w równych odległościach, po obu stronach nacięcia, przy zachowaniu dobrej widoczności igły w czasie przechodzenia przez tkankę. Założenie szwu w równych odległościach ma szczególne znaczenie w chirurgii okulistycznej i plastycznej, ponieważ ogranicza ryzyko nierównomiernych naprężeń linii rany. Stanowi to niezbędny element zadowalającego efektu estetycznego w chirurgii plastycznej i okulistycznej.

Czubek (ang. the needle point)

Czubek igły chirurgicznej bardzo mocno determinuje jej zastosowanie. Część informacji na ten temat znaleźć można już w naszym porównaniu rodzajów czubków igieł chirurgicznych i zastosowań. W tym miejscu skupimy się zatem na innych, niemniej ważnych aspektach związanych z ich budową i funkcjonalnością. Warto wspomnieć, że:

• każdy rodzaj igły posiada swoje specyficzne oznakowanie graficzne. Pokazuje ono, do jakiej kategorii należy i tym samym, do jakich zabiegów został przeznaczony,
• igły dzielą się na kilka rodzajów w zależności, czy przeznaczone są do separowania (tępa, okrągła, okrągło-tnąca), cięcia tkanek (konwencjonalnie tnąca, odwrotnie tnąca, trokar), czy obu tych czynności (szpatułka z mikroostrzem),
• rodzaj igły wynika również z jej zastosowania, dlatego ważne jest, aby zdawać sobie sprawę, iż produkty te tworzone są z myślą o konkretnym zabiegu, np. w chirurgii plastycznej i kosmetycznej, lub okulistyce.

Jak mierzymy rozmiar igły?

• Długość igły jest mierzona wzdłuż jej łuku od czubka do końca.
• Długość cięciwy to odległość mierzona w linii prostej od czubka igły do końca.
• Kąt zawarty jest mierzony w igłach zakrzywionych i stanowi odległość w stopniach między czubkiem igły a jej końcem, przy założeniu że igła stanowi część okręgu. Stosuje się także oznaczenia 1/4, 3/8, 1/2, 5/8 koła,
• Grubość igły, czyli jej średnica lub tzw. średnica drutu igłowego (najmniejsza grubość wymagana jest w mikrochirurgii, największe średnice używa się np. do pasażu mostka lub utrzymania odpowiedniego poziomu retencji ścian brzucha).

Podstawowe oznaczenia igieł chirurgicznych w katalogach

Niektórzy producenci w swoich katalogach używają skrótowych oznaczeń igły chirurgicznej za pomocą 2 lub 3 liter, z których każda opisuje jeden z jej parametrów. Pierwsza litera oznacza kształt trzonu igły, druga rodzaj jej czubka, a ostatnia cechy dodatkowe (jeśli istnieją). Liczba na końcu oznacza zaś długość igły w mm.

Oznaczenia kształtu trzonu igły

H – 1/2 koła

D – 3/8 koła

Rodzaj czubka igły

R – okrągłe

S – odwrotnie tnące

Dodatkowe cechy:

S – cienkie (dodatkowo zwężone)

T – trokar (okrągło-tnąca)

Przykłady:

HR 12 – igła 1/2 koła, okrągła, 12 mm

HRT 19 – 1/2 koła, okrągła, trokarowa (okrągło-tnąca), 19 mm

DS 24 – 3/8, odwrotnie tnąca. 24 mm

Jakie właściwości igły wypływają z jej konstrukcji?

Konstrukcja, rodzaj oraz jakość wynikająca z procesu produkcyjnego i zastosowanego materiału determinują trzy istotne dla chirurgia właściwości biomechaniczne igieł chirurgicznych:

Ostrość igły

Na pierwszy rzut oka to właśnie ostrość igły jest najważniejsza. Jest ona niezbędna do pewnego i atraumatycznego penetrowania twardych i włóknistych tkanek. Rzeczywiście, wysoka ostrość igły ułatwia przebijanie tkanek i zwiększa poręczność jej użytkowania. Zapobiega jednocześnie wyginaniu czy innym deformacjom, ponieważ ostra igła wymaga mniejszej siły do spełnienia swej roli.

Większa ostrość cienkich igieł jest oczywista, jednak równie ważny jest profil igły. Najlepszą penetrację osiągają igły tnące. W następnej kolejności są igły okrągło-tnące wyposażone w mniejszą powierzchnię tnącą, a na końcu stawki znajdują się igły okrągłe i tępe. Wynika to z faktu, że igły tnące wycinają większy otwór w szytej tkance, a igły okrągłe pozostawiają jedynie niewielki otwór, który stawia większy opór przy pasażu igły. Należy także brać pod uwagę, że co do zasady ostrość igły nie jest stała i zmniejsza się z każdym kolejnym wkłuciem. Dobre igły powinna charakteryzować odporność na stępienie przy wielokrotnym przekłuwaniu tkanek.

Wytrzymałość igły

Jest to cecha charakteryzująca igły o wysokiej odporności na wygięcia i odkształcenia, które mogą wystąpić przy penetracji twardych tkanek. Niska wytrzymałość igły obniża precyzję i bezpieczeństwo szycia chirurgicznego. Największy wpływ na wytrzymałość igły ma rozmiar i grubość igły, materiał zastosowany do jej produkcji i przede wszystkim sam producent, który odpowiada za jakość produktu.

Plastyczność igły

Struktura igły odpowiadająca za jej wygięcie i natychmiastowy powrót do pierwotnego kształtu. Igły o tej właściwości pod ewentualnym naciskiem najpierw się wygną zamiast złamać lub ulec trwałemu odkształceniu.

Czy to już wszystko?

Mając już potrzebną wiedzę na temat konstrukcji i właściwości poszczególnych igieł chirurgicznych oraz znając kryteria ich wyboru, które pojawiły się w naszym artykule otwierającym cykl poświęcony ich ogólnej charakterystyce, możemy finalnie przejść do zastosowania w określonym środowisku zabiegowym. Rodzaj igły chirurgicznej jest bardzo mocno determinowany przez jej czubek. Co to oznacza dla chirurga? Jak poszczególny igły dobierane są do tkanek i rodzaju szwów? O tym w kolejnym wpisie, który pojawi się na naszym blogu już w przyszłym tygodniu!