Kleszczyki chirurgiczne – rodzaje i zastosowanie

Kleszczyki chirurgiczne, czyli narzędzia podtrzymujące tkanki

Ze względu na zastosowanie, podstawowe narzędzia chirurgiczne dzieli się na narzędzia do preparowania tkanek, narzędzia do retrakcji tkanki, narzędzia podtrzymujące tkanki, narzędzia do sondowania tkanek oraz narzędzia specjalne. Do tych pierwszych zalicza się m.in. nożyczki chirurgiczne. Do drugich zalicza się retraktory chirurgiczne. Kleszcze chirurgiczne należą do narzędzi podtrzymujących tkanki. Inaczej są nazywane peanami.

Rodzaje kleszczyków chirurgicznych ze względu na zastosowanie

To, że kleszczyki chirurgiczne zalicza się do narzędzi podtrzymujących tkanki, jest stwierdzeniem dość ogólnym. Wyróżnia się ich kilka rodzajów, najczęściej ze względu na zastosowanie. Na sali operacyjnej wykorzystuje się kleszczyki:

• zaciskowe,
  • do serwet i kompresów,
  • narządowe,
  • przytrzymujące,
• hemostatyczne.

Peany są wykorzystywane w trakcie różnych zabiegów, dlatego też mogą różnić się m.in. pod względem kształtu końcówki. W zależności od operowanej tkanki i operowanego narządu, chirurg może sięgnąć po kleszczyki:

• naczyniowe,
• jelitowe,
• maciczne,
• płucne,
• kostne.

Rodzaje kleszczyków naczyniowych

Niemalże w trakcie każdego poważniejszego zabiegu chirurgicznego konieczne jest zastosowanie kleszczyków naczyniowych. Wszystko ze względu na to, że często są niezbędne do zatrzymania krwawienia. Narzędzia te pozwalają na tymczasowe zamknięcie naczyń krwionośnych, dlatego też działają bardzo skutecznie. Ze względu na ich smukłą budowę, chirurg w trakcie hemostazy jest w stanie zachować precyzję i zamknąć światło naczynia tam, gdzie jest to konieczne.

Kleszczyki naczyniowe można stosować nie tylko do zatrzymywania krwawienia, ale również do podtrzymywania tkanek, a w tym do podtrzymywania mięśni i powięzi. Co istotne, chirurdzy sięgają po nie zarówno w trakcie operacji, jak i zabiegów ambulatoryjnych. Do najczęściej stosowanych kleszczyków naczyniowych zalicza się kleszczyki typu Pean oraz kleszczyki typu Kochera. Te różnią się m.in. kształtem końcówek.

Zarówno jedne, jak i drugie posiadają uchwyty, dlatego też trzyma się je podobnie jak nożyczki czy igłotrzymacze typu Mayo Hegar. Na wysokości uszek, tak samo jak igłotrzymacze, posiadają też zatrzask. Żeby go zamknąć wystarczy, że chirurg zbliży do siebie oba ramiona narzędzia. Jeśli chodzi o końce kleszczyków, zarówno jedne jak i drugie mogą mieć końcówki proste albo zagięte pod kątem około 30°.

Kleszczyki typu Pean

Kleszczyki naczyniowe typu Pean wyróżniają się tym, że mają gładkie końce. Ich kształt można porównać do kształtu końcówek pincety anatomicznej. Kleszczyki naczyniowe typu Pean skonstruował francuski chirurg Jules-Emile Péan, skąd też ich nazwa.

W przypadku konieczności opanowania krwawienia z rany, chirurdzy najczęściej sięgają po kleszczyki tego typu o końcach zagiętych. Można wygodnie nimi operować zarówno końcówkami skierowanymi ku dołowi, jak i ku górze. Kiedy chirurg chwyci nimi naczynie, następnie może je skoagulować albo założyć na nim podwiązkę. Narzędzia od wewnętrznej strony części pracującej mogą posiadać poprzeczne rowki, zapewniając tym samym pewne zaciśnięcie naczynia.

Kleszczyki typu Kochera

Kleszczyki typu Kocher, w przeciwieństwie do kleszczyków typu Pean, nie mają gładkich końców, a są zakończone ząbkami. Bardzo często na jednym końcu narzędzia znajdują się dwa ostre ząbki, natomiast na drugim jeden. Od wewnętrznej strony części pracującej również mogą posiadać poprzeczne rowki.

Oprócz kleszczyków naczyniowych typu Kocher wyróżnia się również kleszczyki jelitowe Kocher. Te od wewnętrznej strony części pracującej posiadają najczęściej rowki podłużne. Można stosować je nie tylko do zatrzymywania krwawienia, ale także do mocnego podtrzymywania innych tkanek. Warto wspomnieć, że ich nazwa pochodzi od nazwiska szwajcarskiego chirurga będącego laureatem Nagrody Nobla – Emila Theodora Kochera.

W jakich zabiegach wykorzystuje się kleszczyki chirurgiczne?

Narzędzia chirurgiczne, jakimi są kleszczyki należą do tych narzędzi, po które chirurdzy sięgają najczęściej. Znajdują zastosowanie w chirurgii ogólnej, plastycznej, stomatologicznej, szczękowej, ginekologicznej czy też laryngologicznej.

Z uwagi na kształt można podzielić je na kleszczyki proste i zagięte. Te drugie znajdują zastosowanie przede wszystkim przy zakładaniu podwiązek. Ponieważ są zagięte, w trakcie podwiązywania naczynia chwyconego kleszczykami chirurg dobrze widzi końcówkę narzędzia, co pozwala mu zachować maksimum precyzji i założyć podwiązkę tak, żeby objęła możliwie jak najmniej tkanek.